Lessenreeks VO: Vergroten zelfkennis & lichaamsbewustzijn

14-10-2020

Auteurs: Bernadet Putto & Nathalie Jans
Ontstaan vanuit het Samenwerkingsverband Slinge-Berkel
Oktober 2020

Nathalie Jans (psychomotorisch therapeut) en Bernadet Putto (talentbegeleider en projectleider hoogbegaafdheidsontwikkeling) hebben lessenreeksen ontwikkeld voor mentoren en docenten op het VO. Deze lessenreeksen zijn in te zetten als onderdeel van de mentorlessen, maar zeer zeker ook geschikt voor groepjes leerlingen met min of meer dezelfde uitdagingen/hulpvragen.

Momenteel zijn er ruim 30 lessen van ongeveer een lesuur klaar. De reeksen worden verder ontwikkeld en aangevuld met onderwerpen op behoefte vanuit het veld. De verwachting is dat rond december er nieuwe reeksen zijn met de thema’s concentratie en breinleren.

Elke les heeft eenzelfde opbouw op papier, maar is zeer gevarieerd te geven. Bovendien heeft elke les een theoretisch kader, met verschillende doe-activiteiten. Middels mindmaps, extra bijlages en metaforen wordt de les compleet.

Wil je deze lessen aan gaan bieden op jouw school? Laat je interesse weten aan Nathalie Jans (n.jans@swvslingeberkel.nl) of Bernadet Putto (b.putto@swvslingeberkel.nl). Voordat je de lessen op je school kan gaan geven hebben we een trainingsmoment van ongeveer twee uur. Hierin overhandigen we de lessenreeksen, leggen we de achtergronden en theoretische kaders uit, laten we je het een en ander ervaren en vertellen we vanuit welke denkkaders we dit ontworpen hebben. Gedurende de periode dat de lessenreeks op je school wordt gegeven hebben we met enige regelmaat contact.

Uitleg van de verschillende reeksen

Mindset: Staan onze competenties vast of kunnen we ze ontwikkelen? Je antwoord op deze vraag bepaalt of je een fixed mindset of growth mindset hebt. Vaak worden deze twee denkstijlen toegepast op leerlingen. Maar hoe kan een growth mindset bijdragen aan jouw ontwikkeling als docent? De lessenreeks over mindset heeft als doel de leerling bewuster naar eigen denken en handelen te kijken; vanuit welk punt beweeg ik me? Het geeft inzicht (geen waardes in minder of beter). Wanneer leerlingen zich bewuster zijn vanuit welke gedachte ze denken, volgt begrip en ook de kracht om het vanuit een ander inzicht te gaan bekijken en stappen daarin te zetten

Executieve functies: Je gebruikt je executieve functies elke dag vaak zonder dat je je er bewust van bent. Het zijn de uitvoerende functies van je hersenen. Vergelijk het met voetballen: de executieve functie is als je beenspieren gebruikt, het voetballen is de vaardigheid.
Leerlingen verschillen in hoe sterk ze zijn in de verschillende executieve functies. De ene leerling is goed in het plannen van zijn werk, terwijl de andere leerling juist goed op zijn beurt kan wachten en daarmee een goede reactie-inhibitie laat zien. Gaandeweg hun leven krijgen ze niet steeds meer executieve functies, maar versterken ze de capaciteit en integratie van de aanwezige functies. Dit is een langdurig proces en gaat hand in hand met de ontwikkeling van de hersenen.

Leerstrategieën: Dit is geen lessenreeks met daarin aangegeven hoe leerlingen het best kunnen ‘leren leren’. Dit is een reeks met de nadruk op ontdekken; wat past bij mij, welke opties zijn er/gebruiken anderen en ga ik eventueel uitproberen. Het zelf ervaren wat een strategie met de leerling doet, maakt dat de leerling zich realiseert wat het effect is.

Gedrag en verstand: Deze lessen zijn gemaakt om de leerling meer bewust te maken van zijn/haar gedachtes en hoeveel deze gedachtes de leerling beïnvloeden. Door meer afstand te nemen van de gedachtes (ook wel het verstand genoemd), zal de leerling ervaren zelf meer grip te hebben hierover. Met name negatieve gedachtes zijn vaak en veelal aanwezig, waardoor de leerling zich somber kan gaan voelen. Door er meer bewust (mee te spelen) er mee om te gaan, krijgt de leerling meer regie/grip.

Lichaamsbewustwording: Deze lessen gaan over het meer bewust worden van het lijf. Wat voel je overal, wat merk je op en hoe is jou ademhaling? Veel leerlingen zijn zich hier niet of nauwelijks bewust van. Met name presentaties geven vinden leerlingen vaak spannend, er komt lichamelijke spanning bij kijken, welke lastig zijn te reguleren. Jezelf kunnen reguleren op dergelijke momenten en ervaren dat jij het wél kan, kan behulpzaam zijn dan. Hierbij horen bepaalde vaardigheden en zullen aangeleerd en ervaren worden gedurende deze zes lessen.